Objectius a arténher
Eth nivèu C1 d’aranés a coma objectiu dotar ar aprenent damb es coneishements lingüistics de besonh tà compréner ua ampla gamma de tèxtes longui e complèxes, e arreconeisher-ne eth sens implicit. S’a de poder exprimir damb fluïdesa e espontaneïtat sense auer de cercar d’ua manèra guaire evidenta paraules o expressions. A de poder emplegar era lengua de manèra sopla e eficaça entà intencions sociaus, academiques e professionaus. A de poder produsir tèxtes clars, ben estructuradi e detalhadi sus tèmes complèxes, e mòstrar un emplec controlat d’estructures organizatives, connectors e mecanismes de coesion.
Ath finau de cicle er alumne a de:
- Explicar e argumentar sus quisevolh tipe de tèma.
- Exprimir-se coma un nadiu.
- Descríuer de manèra comprenedera e opinar sus tèmes generaus o especifics.
- Redigir tèxtes detalhats e explicar un punt d’enguarda sus un tèma en tot aportar comentaris sus auantatges e inconvenients des diferentes opcions.
Contenguts deth cors
- Contròl des ligams fonetics (assimilacions totaus o parciaus) e discors orau.
- Particularitats dera morfologia de genre e de nombre en lexic especific.
- Usatges non literaus des tempsi verbaus: present istoric; combinasons damb condicionau.
- Emplec des connectors en contèxte formau.
- Consolidacion des emplecs de conjoncions subordinantes.
- Coneishença des particularitats des auxiliars en aranés e en occitan.
- Emplec des enonciatius.
- Emplec des quantificadors en contèxte negatiu.
- Parlar deth passat o deth futur a compdar de perspectives diferentes.
- Exprimir-se en contèxte formau de manèra estructurada.
- Èster capable d’adequar formaument eth discors ath nivèu de formalitat.
- Èster capable de hèr distincions entre nivèus interpretatius en discors literari.
Er estudiant pòt compréner tèxtes longui e complèxes de caractèr literari o basadi en hèts, e en pòt apreciar es diferéncies d’estil. Pòt compréner articles d’especialitat e instruccions tecniques longues, encara que non agen relacion damb eth sòn camp d’especialitat.
Es tèxtes a trabalhar seràn:
- Articles d’opinion, en diaris o revistes. Biografies.
- Entrevistes.
- Corrèus electronics o cartes, formaus o personaus.
- Fragments literaris.
- Compdes renduts. Notícies.
- Articles culturaus o assagi.
En toti aguesti contèxtes, se cercarà tanben un lenguatge realista, non tostemp normatiu, e er escolan n’aurà de dar era version corrècta.
Er estudiant de C1 pòt compréner discorsi longui, encara que non siguen plan estructuradi e qu’es relacions sonque siguen implicites e non siguen soslinhades explicitaments. Pòt compréner programes de television e pellicules sense guaire esfòrç.
Es audicions a trabalhar seràn:
- Convèrses d’extension mejana formaus e informaus: intercambi d’experiéncies personaus e opinons.
- Debats sus tèmes d’interès generau, personau, o especific.
- Discorsi e conferéncies sus tèmes concrèts e abstractes dera vida personau, sociau, professionau o academica.
- Entrevistes. Letres de cançons.
- Notícies dera ràdio, television o canaus d’internet.
En toti aguesti contèxtes, se cercarà tanben un lenguatge realista, non tostemp normatiu, e er escolan n’aurà de dar era version corrècta.
Er estudiant se pòt exprimir mejançant tèxtes clars e plan estructuradi, e desvolopar eth sòn punt d’enguarda damb ua cèrta extension. Pòt escríuer sus tèmes complèxes en cartes, assagi o repòrts, e soslinhar-ne es aspèctes que considère mès importants. Pòt seleccionar er estil apropriat en foncion deth lector a qui van adreçadi es tèxtes.
Es redaccions d’expression escrita seràn:
- Biografies.
- Corrèus o messatges electronics formaus o non-formaus.
- Cartes, formaus o non-formaus.
- Articles, de caractèr expositiu o argumentatiu: auantatges e desauantatges d’ua opcion, rasonaments a favor o en contra d’ua opcion o opinion…
- Repòrts damb lenguatge tecnic.
- Nòtes de premsa.
- Compdes renduts.
- Formularis de tipe administratiu.
Ath delà des aspèctes lingüistics, auram en compde eth coneishement dera literatura occitana e particularament aranesa:
- Nòtes sus eth periòde renaishentista e barròc (Godolin, Garròs…)
- Nòtes sus eth Felibritge (Mistral, Camelat, Condò…)
- Nòtes sus era literatura contemporanèa (Bodon, Javaloyès, Forêt…)
- Nòtes sus era literatura aranesa (Boya, Ané, Gutiérrez, Barès, Escala…)
- Es revirades (Vergés, Barès, Gutiérrez…)
Se darà fragments entà liéger e comentar a manèra d’antologia.
Professorat
Jordi Suïls
Neishut eth 1968 e professor ena Universitat de Lhèida d’ençà de 1993. Especializat en sociolingüistica e sintaxi. Ensenhaire d’occitan e particularaments d’aranés pendent toti aguesti ans. Sagi d’ajudar en tot ensenhar, e en tot balançar eth metòde damb era passion pera lengua. Me platz tot çò que i a laguens e ath torn deth mon pirenenc.
Miquèu Segalàs
De 34 ans en mon der ensenhament, 30 dedicadi ar aranés: ESO e Bachelierat en Institut d’Aran, Nivèu B2 e Nivèu C1, darrèrament telematic mès damb era madeisha satisfaccion e interès e aprenent cada dia de toti, companhs e escolans.